วันพฤหัสบดีที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2551

กรณีศึกษา : การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการบริหารงานร้านไอศครีม Iberry

ร้านไอศครีม Iberry มีคุณวิวัฒน์ และคุณอัจฉรา บุรารักษ์ เป็นเจ้าของ ปัจจุบันมี 10 สาขา ในกรุพเทพฯ 9 สาขา และต่างจังหวัด 1 สาขา Iberry เป็นไอศครีมโฮมเมดที่เน้นรสชาติของผลไม้ไทยๆ เช่น มะยม มะดัน มะม่วง มะพร้าว ฯลฯ ในช่วงแรกๆ ร้าน Iberry ประสบปัญหาในการบริหารงาน 3 ประการ ซึ่งพอสรุปประเด็นได้ดังนี้

1. ปัญหาเรื่องการควบคุมความเย็นในกรณีที่ตู้เย็นเก็บไอศกรีมมีปัญหา เช่น ไฟดับ หรือตู้เย็นเสียก็จะทำให้ไอศครีมเสียหายได้

2. ปัญหาเรื่องข้อมูลการขาย จะทำอย่างไรเพื่อให้ทราบว่าในแต่ละวันมีการขายไอศครีมแต่ละรสชาติเป็นจำนวนเท่าไร และจะทราบได้อย่างไรว่าพนักงานขายไม่ทุจริตในการตักไอศกรีมจากถาด

3. ปัญหาการดูแลพนักงาน เนื่องจากทางร้านมีหลายสาขา ทำให้ไม่สะดวกที่จะเดินทางไปดูแลในแต่ละสาขาได้ด้วยตนเอง จะมีวิธีใดที่จะบริหารงานในหลายๆ สาขาได้ในเวลาเดียวกัน

จากปัญหาที่กล่าวมาข้างต้น ผู้บริหารร้านไอศครีมได้มีแนวคิดที่จะนำไอที (ทั้งฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ และเครือข่าย) เข้ามาช่วยในการแก้ไขปัญหาด้วยวิธีดังนี้

1. ใช้เซ็นเซอร์ตรวจวัดอุณหภูมิที่ตู้ไอศครีม หากอุณหภูมิเปลี่ยนแปลง เครื่องควบคุมระบบจะโทรศัพท์อัตโนมัติแจ้งให้ศูนย์ควบคุมได้ทราบ

2. ใช้ซอฟต์แวร์ Kiosque สำหรับธุรกิจห้องอาหารเข้ามาช่วยในการเก็บและวิเคราะห์ข้อมูลการขาย

3. การควบคุมดูและพนักงานร้านในแต่ละร้านในแต่ละสาขาใช้วิธีการติดตั้งระบบโทรทัศน์วงจรปิด (CCTV) ด้วยระบบ Network Camera สามารถบันทึกภาพและเหตุการณ์ภายในร้านได้ตลอดเวลา ลามารถดูภาพผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต

คำถาม

ข้อ 1. ประโยชน์ที่ร้านไอศครีม Iberry นำไอทีเข้ามาช่วยการบริหารงาน นอกจากการแก้ปัญหาข้างต้นแล้วท่านคิดว่าทางร้านยังได้รับประโยชน์ใดได้บ้าง
ประโยชน์ที่ร้านไอศครีม Iberry นำไอทีเข้ามาช่วยการบริหารงานภายในร้าน ได้แก่
1. เพื่อประหยัดเวลาในการดำเนินงาน ซึ่งสามารถนำเวลาส่วนที่เหลือมาคิดสร้างประโยชน์ให้กับลูกค้าและปรับปรุงทำให้ร้านไอศกรีมมีความดึงดูดน่าสนใจให้มากขึ้นได้อีกด้วย
2. เพื่อได้รับรู้และรับทราบความเป็นไปในร้านไอศครีมจากโทรทัศน์วงจรปิดโดยที่ไม่ต้องเดินทางไปตรวจสอบการทำงานของพนักงานในร้านไอศครีมด้วยตนเองบ่อยๆ
3. เพื่อรับทราบข้อมูลทางการขายภายในร้านไอศครีมได้อย่างรวดเร็ว
4. เพื่อประหยัดงบประมาณในการเดินทาง และลดค่าใช้จ่ายในการบริหารงานภายในร้านไอศครีม

ข้อ 2. ท่านคิดว่าในอนาคตร้านไอศครีม Iberry สามารถนำไอทีเข้ามาช่วยงานด้านใดอีกได้บ้าง
อนาคตร้านไอศครีม Iberry สามารถนำไอทีเข้ามาช่วยงานด้านต่างๆ ดังต่อไปนี้
1. นำประโยชน์ GPRS มาใช้ในการเดินทางส่งไอศครีม เช่น การใช้แผ่นที่ ใช้อินเทอร์เน็ตผ่านทางมือที่เพื่อตอบสอบดำเนินงานของพนักงานได้อย่างสะดวกสบาย
2. นำประโยชน์การโอนเงินผ่านมือถือเพื่อความรวดเร็วและสะดวกสบาย
3. นำประโยชน์การใช้เซ็นเซอร์ลายนิ้วมือในการเข้าทำงานของพนักงาน แทนการตอกบัตรและยังสามารถนำลายนิ้วมือของพนักงานมาตรวจสอบเมื่อมีการทุจริตภายในร้านไอศครีมได้

ข้อ 3. จากแนวคิดการนำไอทีมาใช้แก้ปัญหาของผู้บริหารร้านไอศกรีม Iberry นั้น ท่านคิดว่าสามารถนำแนวคิดนี้ไปประยุกต์ใช้กับธุรกิจใดได้บ้าง จงอธิบายและยกตัวอย่างประกอบ
จากแนวคิดการนำไอทีมาใช้แก้ปัญหาของผู้บริหารร้านไอศกรีม Iberry นั้น สามารถนำแนวคิดนี้ไปประยุกต์ใช้กับธุรกิจต่างๆได้ ดังต่อไปนี้
1. ธุรกิจร้านเสื้อผ้า สามารถใช้ซอฟต์แวร์เข้ามาช่วยในการเก็บและวิเคราะห์ข้อมูลการขาย
และการควบคุมดูและพนักงานร้านในและลูกค้าภายในแต่ละร้าน แต่ละสาขาโดยใช้วิธีการติดตั้งระบบโทรทัศน์วงจรปิด (CCTV) ด้วยระบบ Network Camera สามารถบันทึกภาพและเหตุการณ์ภายในร้านได้ตลอดเวลา ลามารถดูภาพผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต
2. ธุรกิจร้านอาหารแช่แข็ง สามารถใช้เซ็นเซอร์ตรวจวัดอุณหภูมิที่ตู้แช่แข็ง หากอุณหภูมิเปลี่ยนแปลง เครื่องควบคุมระบบจะโทรศัพท์อัตโนมัติแจ้งให้ศูนย์ควบคุมได้ทราบ และใช้ซอฟต์แวร์ Kiosque เข้ามาช่วยในการเก็บและวิเคราะห์ข้อมูลการขาย และการควบคุมดูและพนักงานร้านในแต่ละร้านในแต่ละสาขาใช้วิธีการติดตั้งระบบโทรทัศน์วงจรปิด (CCTV) ด้วยระบบ Network Camera สามารถบันทึกภาพและเหตุการณ์ภายในร้านได้ตลอดเวลา ลามารถดูภาพผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต


คำถามท้ายบทที่ 3

1.จากภาพที่กำหนดให้ จงอธิบายความหมายของคำต่อไปนี้ พร้อมยกตัวอย่าง
1.1 ฐานข้อมูล (Database) หมายถึง กลุ่มของแฟ้มข้อมูลที่มีความสัมพันธ์กันและถูกนำมารวมกัน ตัวอย่างเช่น ฐานข้อมูลในบริษัทแห่งหนึ่ง อาจประกอบไปด้วยแฟ้มข้อมูลหลายแฟ้ม ซึ่งแต่ละแฟ้มต่าง ก็มีความสัมพันธ์กัน ได้แก่ แฟ้มข้อมูลพนักงาน แฟ้มข้อมูลแผนก แฟ้มข้อมูลลูกค้า แฟ้มข้อมูลสินค้า เป็นต้น

1.2 คลังข้อมูล (Data Warehouse) หมายถึง ฐานข้อมูลขนาดใหญ่ที่มีลักษณะเฉพาะ ได้จากการใช้ หลักการหรือวิธีการเพื่อการรวมระบบสารสนเทศเพื่อการประมวลผลรายการข้อมูลที่เกิดขึ้นในแต่ละวัน และแต่ละสายงานมารวมเข้าเป็นหน่วยเดียวกัน เพื่อสนับสนุนกระบวนการตัดสินใจของผู้ตัดสินใจให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น


1.3 ดาต้ามาร์ท(Data mart) หมายถึง คลังข้อมูลขนาดเล็กมีลักษณะเฉพาะเจาะจงมากกว่าสำหรับใช้ในธุรกิจ มีขนาดของข้อมูลและค่าใช้จ่ายต่ำ การจัดทำคลังข้อมูลใช้เวลาสั้นการนำไปประยุกต์ใช้ในการตัดสินใจสะดวกกว่าการใช้คลังข้อมูลกลางขององค์การ เช่น ฐานข้อมูลบุคคล และฐานข้อมูลงานขายในรู

1.4 ดาต้าไมนิ่ง (Data mining) หมายถึงเครื่องมือและเทคนิคในการสกัด (Extract) ข้อมูลและประมวลผลข้อมูลในเชิงวิเคราะห์ชั้นสูง จากฐานข้อมูลขนาดใหญ่ โดยสามารถหารูป แบบแนวโน้ม พฤติกรรม ความสัมพันธ์ที่ซ่อนในข้อมูลเพื่อให้ได้ความรู้ใหม่หรือลักษณะต่อไปนี้ 1.ความสัมพันธ์ที่เกี่ยวข้อง (Association) 2.ลำดับของข้อมูล (Sequence) 3.การหากฎเกณฑ์ในการจัดกลุ่ม (Classification) 4.การจัดกลุ่มของความคล้ายคลึง (Cluster) 5.การพยากรณ์ (Forecasting)

1.5 การประมวลผลเชิงวิเคราะห์แบบออนไลน์ (OLAP) หมายถึง เครื่องมือที่มีความสามารถในการค้นหา และวิเคราะห์ข้อมูล จากคลังข้อมูลเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้ใช้ได้อย่างรวดเร็วโดยใช้ การวิเคราะห์ข้อมูลในลักษณะต่างๆเช่น 1.การหมุนมิติ (Rotation) 2.การเลือกช่วงข้อมูล (Ranging) 3.การเลือกระดับชั้น (Hierarchy)

1.6 จากภาพที่กำหนด A B และ C ให้ จงระบุและอธิบายว่า A,B และC หมายถึงA คือ คลังข้อมูล (data warehouse)B คือ ดาต้ามาร์ท (data mart) C คือ OLAP , Data Mining


2. จงอธิบายถึงประโยชน์ของคลังข้อมูลที่มีต่อพนักงานปฏิบัติการขององค์การ
พนักงานสามารถใช้ข้อมูลร่วมกันได้หลายฝ่ายทั้งองค์กร หลีกเลี่ยงความขัดแย้งของข้อมูลได้ข้อมูลที่ถูกต้อง และ ข้อมูลเป็นมาตรฐานเดียวกัน และมีระบบความปลอดภัยของข้อมูลสูงใช้งานข้อมูลได้อย่างอิสระ


3. ธุรกิจอัจฉริยะ หรือ Business Intelligence คืออะไร และมีการนำไปใช้งานอะไร
เป็นการใช้ข้อมูลขององค์การที่มีคุณค่ามาช่วยสนับสนุนการตัดสินใจในการดำเนินงานของธุรกิจ ซึ่งโดยทั่วไปจะเกี่ยวข้องกับการใช้ข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูลการค้นพบโอกาสใหม่ๆ ในการดำเนินการทางธุรกิจกระบวนการหลักๆของธุรกิจอัจฉริยะคือ การสนับสนุนการตัดสินใจ การคิวรีการรายงาน การประมวลผลเชิงวิเคราะห์แบบออนไลน์ (olap) การใช้งานเช่น การจัดทำประวัติของลูกค้า การประเมินถึงสภาพของตลาด การจัดกลุ่มของตลาดการจัดลำดับทางด้านเครดิต การเพิ่มความสามารถในการทำกำไร การจัดการความเคลื่อนไหวของสินค้า


4. จงยกตัวอย่างการประยุกต์ใช้ดาต้าไมนิ่งในธุรกิจอื่นๆที่ยังไม่ได้กล่าวถึงในบทนี้ มา 3 ตัวอย่าง

1.กิจการร้านอาหาร (พยากรณ์ช่วงลูกค้าเยอะ และแนวโน้มชนิดการสั่งอาหาร)
2.กิจการร้านซ่อม (ช่วงไหนของปีที่งานเสียเยอะ ลักษณะอาการเสียที่เปลี่ยนไป)
3.ร้านขายส่งลูกชิ้น (การคิดค้นสูตรใหม่ และความต้องการของลูกค้า)


5.จากปัญหาแฟ้มข้อมูลที่ได้กล่าวในตอนต้นของบทนี้ ท่านคิดว่าคลังข้อมูล และดาต้าไมนิ่งช่วยแก้ปัญหาดังกล่าวได้อย่างไรบ้าง
1.สามารถลดความซ้ำซ้อนของข้อมูลได้ (Minimum Redundancy)
2.เกิดความเป็นอิสระของข้อมูล (Data Independence)
3.สามารถใช้ข้อมูลร่วมกันได้หลายฝ่ายทั้งองค์กร (Improved Data Sharing)
4.มีความคล่องตัวในการใช้งาน (Improved Flexibility)
5.สามารถกำหนดระบบความปลอดภัยของข้อมูลได้ (High Degree of DataIntegrity)

คำถามท้ายบทที่ 1

ข้อ 1. ระบบสารสนเทศคืออะไร และระบบสารสนเทศมีผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์อย่างไรบ้าง
ระบบสารสนเทศ (Information System) เป็นการนำองค์ประกอบที่มีความสัมพันธ์กันของระบบมาใช้ในการรวบรวม บันทึก ประมวลผล และแจกจ่ายสารสนเทศเพื่อใช้ในการวางแผน ควบคุมจัดการและสนับสนุนการตัดสินใจ ระบบสารนเทศมีส่วนในการดำเนินชีวิตหลายๆด้าน ทั้งการ ซื้อขาย คำนวณ การคิด การตัดสินใจ ฯลฯ

ข้อ 2. ข้อมูลกับสารสนเทศ และสารสนเทศกับความรู้ แตกต่างกันอย่างไร จงอธิบาย
ข้อมูล คือ ข้อเท็จจริงต่างๆ อาจอยู่ในรูปของตัวเลข ตัวอักษร สัญลักษณ์ รูปภาพ หรือเสียงแต่สารสนเทศเป็นสิ่งที่ได้จากการประมวลผลข้อมูลและสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ แต่ความรู้เป็นการรับรู้สารสนเทศจนถึงระดับที่สามารถวิเคราะห์ให้เข้าใจได้โดยง่าย

ข้อ 3. ส่วนประกอบสารสนเทศทั่วไปมีอะไรบ้าง
ระบบสารสนเทศประกอบด้วย ข้อมูลนำเข้าหรือการนำข้อมูลเข้าสู่ระบบ การประมวลผลและผลลัพธ์

ข้อ 4. ระบบสารสนเทศคอมพิวเตอร์ (CBIS) คืออะไร มีองค์ประกอบอะไรบ้าง
ระบบสารสนเทศคอมพิวเตอร์ (CBIS) เป็นระบบซึ่งรวมความสามารถของผู้ใช้งานและคอมพิวเตอร์เข้าด้วยกัน โดนมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ได้มาซึ่งสารนเทศเพื่อการดำเนินงานการจัดการ ระบบสารสนเทศคอมพิวเตอร์มีองค์ประกอบ 6 ส่วน ได้แก่ ฮาร์ดแวร์ (Hardware) ซอฟต์แวร์ (Software) ข้อมูล (Data) การสื่อสารและเครือข่าย (Telecommunication) กระบวนการทำงาน (Procedure) และบุคลากร (People)

ข้อ 5. จงยกตัวอย่างระบบใดๆ มา 1 ระบบ พร้อมทั้งจำแนกส่วนประกอบและเป้าหมาย
ข้อมูลนำเข้า
วัตถุดิบ,ข้าว,ผัก,เนื้อ ฯลฯ

ประมวลผล การต้ม,ผัด,แกง,ทอด
ผลลัพธ์ อาหารตามสั่ง
เป้าหมาย คือ ร้านอาหารขึ้นชื่อที่สุดในจังหวัด